การเสียชีวิตของ พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร อดีตรองอธิบดี กรมตำรวจ เมื่อ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๖๑ ขอถือโอกาสนี้เขียนถึงท่านเพราะไม่มีโอกาสอื่นที่เหมาะสม รู้จักท่านมานาน เคยพบท่านหลายครั้ง ชอบงานเขียนของท่านโดยเฉพาะ"สารวัตรเถื่อน" อ่านทุกตอน เมื่อมีการสร้างเป็นภาพยนตร์ก็ตามไปดู ผมมีความสัมพันธ์กับท่านพอสมควร ตำรวจหลายคนไม่ชอบท่านเพราะเรื่องแนวคิด เมื่อพูดถึงท่านในวงการตำรวจผมจะกลายเป็นชนกลุ่มน้อยทันที ดีที่สุดคือเงียบและฟัง พอจับประเด็นที่ตำรวจบางคนไม่ชอบได้สองเรื่อง แรกคือแนวคิดของท่านเกี่ยวกับเรื่องปฏิรูปตำรวจ เรื่องที่สองมีตำรวจบางคนไปคิดว่าท่านจะเลิกโรงเรียนนายร้อยตำรวจ ประเด็นหลังนี้จี้ต่อมอดีตนักเรียนนายร้อยตำรวจรวมทั้งนักเรียนปัจจุบัน เป็นเรื่องเก่านานมาแล้ว แต่เรื่องอะไรที่ไปกระทบกับสถาบันที่เล่าเรียน ไม่ว่าสถาบันใดก็เหมือนเอาไม้ไปแหย่รังแตน สำหรับผมเป็นผู้หนึ่งที่รักสถาบันแต่เคารพในแนวคิด ทุกคนมีสิทธิ์ที่จะคิดแต่ไม่พูดหรือแสดงออกมาเพราะเห็นว่าเสียมากกว่าได้ ท่าน พล.ต.อ.วสิษฐฯเป็นคนตรง คิดอย่างไรก็แสดงออกมา คนอื่นอาจไม่เห็นด้วยแต่สำหรับผม ท่าน"ตรง"แต่ก็รู้"ตาม้า ตาเรือ" ถ้าผมไม่เขียนออกมาจะไม่มีใครรู้ ผมถึงได้บอกในตอนต้นว่า เป็นความสัมพันธ์ส่วนตัว ลึกซึ้งและสำคัญ
เมื่อปลายเดือนเมษายนปี ๒๕๖๑ ก่อนท่านจะเสียชีวิต ๒ เดือน ไม่รู้ว่ามีอะไรดลใจให้ผมระลึกถึงจึงได้ไปกราบรดน้ำขอพรท่านในโอกาสเทศกาลสงกรานต์ ที่ร้านอาหาร เลอปิติ ถนนกาญจนาภิเษก ฝั่งธนฯ ได้ทานอาหารร่วมกับท่าน ไม่มีวี่แววของการเจ็บป่วยใดๆ
อะไรที่ทำให้ผมบอกว่าท่าน"ตรง"แต่"รู้จัก ตาม้า ตาเรือ" ย้อนกลับไปเมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๕ ที่ผมถูกให้ออกจากราชการ ความจริงเรื่องนี้คนลืมไปหมดแล้ว คนรุ่นใหม่ไม่ทราบ เพื่อประกอบเรื่องต้องโยงถึง มีผู้กล่าวว่าการรับราชการนั้นการจะให้ออกจากราชการเป็นเรื่องยาก ต้องมีการตั้งกรรมการสอบสวน ให้ชัดเจนว่ากระทำผิดจริงและเข้าข่าย สำหรับเรื่องของผมรวดเร็วมาก เพียงแค่เดือนเศษๆก็มีคำสั่งให้จากราชการ เป็นเรื่องที่สามารถยื่นอุทธรณ์ได้อีก จำไม่ได้ว่าเหตุใดจึงต้องไปปรึกษาหาแนวทางแก้ไขจากท่านซึ่งขณะนั้นเป็นผู้ช่วยอธิบดีกรมตำรวจ คงจะศรัทธาจึงได้ไป จำได้ที่ท่านพูดว่า "....เรื่องการให้ออกจากราชการด้วยเหตุมีมลทินมัวหมอง เป็นเรื่องที่ต้นสังกัดไม่ปรารถนา...." แนะนำว่าอย่าไปยื่นอุทธรณ์เลยเพราะการออกแบบนี้เป็นคุณ ได้รับบำนาญ ถ้ายื่นแล้วคณะกรรมการมีความเห็นเป็น ปลดออกหรือไล่ออก จะไม่ได้บำนาญ แต่ผมก็ยังดื้อยื่นอุทธรณ์จนได้ ผลออกมาเท่าตัวคือยืนยันให้ออกจากราชการด้วยเหตุมีมลทิน
การออกจากราชการตำรวจได้ประโยชน์ได้ประสบการณ์อีกมากมาย เหมือนกบออกนอกกะลาครอบ เจ้าสัว ชาตรี โสภณพนิช แห่งธนาคารกรุงเทพจำกัด ชวนให้ไปทำงานด้วย ให้เสนอเงินเดือนมาอยากได้เท่าไร ตั้งส่วนงานขึ้นมาใหม่เป็นพิเศษ ทำหน้าที่เหมือนเป็นตำรวจของธนาคารฯ เป็นโอกาสที่ผมได้ดึงเอาตำรวจมือปราบพวก “นักบิน” ฝีมือดีๆทั้งหลายที่ถูกออกจากราชการมารวมไว้ที่หน่วยงานนี้สิบกว่าคน อยู่ที่ธนาคารกรุงเทพจำกัด ๕ ปีทำงานให้คุ้มกับเงินเดือน สืบสวนจับกุมคดีทุจริตที่ธนาคารฯเป็นผู้เสียหายได้มากมาย ฝึกอบรมวิชาการสืบสวนเบื้องต้นให้กับพนักงานธนาคารฯ สิ่งที่พลอยได้คือ ได้เข้ารับการอบรมหลักสูตรต่างๆของทางธนาคาร เช่นหลักสูตรผู้จัดการ หลักสูตรการค้าระหว่างประเทศ หลักสูตรอำนวยการสินเชื่อ ได้ฝึกงานทั้งหมดเกี่ยวกับการบริหารจัดการ ตั้งเจ้าหน้าที่รับ-จ่ายเงินไปจนถึงงานในหน้าที่ผู้จัดการ สิ่งสำคัญยิ่งคือได้รวบรวมผลงานการสืบสวนจับกุมระหว่างที่ออกจากราชการ โดยมีข้าราชการตำรวจระดับนายพลตำรวจตรีขึ้นไปรับรองไว้นับสิบคดี (เรื่องผลงานระหว่างที่ออกจากราชการสำคัญมาก ต้องใช้ยื่นประกอบในการขอกลับเข้ารับราชการว่า ระหว่างออกจากราชการได้ช่วยเหลืองานตำรวจอย่างไรบ้าง)
การออกจากราชการเป็นเรื่องยากคือต้องพิสูจน์ว่าผิดจริง แต่การยื่นกลับเข้ารับราชการยากกว่าเป็นร้อยๆเท่า มาถึงบทยืนยันว่าท่านวสิษฐฯเป็นคนตรงแต่รู้ตาม้าตาเรือ
ผมออกจากราชการ ๕ ปี ทำงานที่ธนาคารกรุงเทพฯจำกัดก็เพลิดเพลินดี แต่ถึงเวลาต้องกลับ เพื่อพิสูจน์ศักดิ์ศรี ออกได้ก็กลับเข้าได้ (คนอ่านแล้วอาจหมั่นไส้ จริงครับ ถึงเวลานี้แล้วพูดได้ แต่กว่าจะกลับเข้าไปได้ ต้องวิ่งหาคนเพื่อขอความช่วยเหลือเป็นร้อย ไหว้และกราบคนเป็นพัน) การกลับเข้ารับราชการเป็นศาสตร์ที่ต้องศึกษา มีผู้ที่ถูกออกจากตำรวจหลายคนมาถามว่าทำยังไง ผมบอกโดยสรุปว่า ถ้านายใหญ่จะเอาคนเดียวก็จบ แต่เพราะเข้าไม่ถึงนายใหญ่จึงต้องเหนื่อย จึงเข้าไม่ได้ สำหรับผมศึกษาและทำตามขั้นตอน
๑.รวบรวมผลงานในช่วงระหว่างที่ออกจากราชการ สืบสวนจับกุมอาชญากรรมกี่เรื่องรวบรวมไว้ ไม่ได้จับเอง เพียงเป็นผู้สืบสวน พอได้ข้อมูลครบถ้วนแจ้งตำรวจท้องที่ให้ดำเนินการและให้ผู้บังคับการตำรวจของหน่วยงานที่จับกุมรับรองผลงานการสืบสวน ได้ท่าน ชะลอ เกิดเทศ ช่วยเหลือมากมาย
๒.ได้เพื่อนดีคอยช่วย มีท่านวุฑฒิชัยฯซึ่งเป็นเลขา ก.ตร. (คณะกรรมการข้าราชการตำรวจ) ในขณะนั้นและทีมงานของท่านวุฑฒิชัยฯ และท่านชาญชิตฯ ทั้งสองท่านคอยดูเรื่องเอกสารการยื่นกลับเข้ารับราชการซึ่งต้องเตรียมเอกสารจำนวนมาก
๓.หาตำแหน่งรองรับ การกลับเข้ารับราชการจะต้องมีตำแหน่งที่จะไปลง รอตำแหน่งว่างสิ้นปีก็ต้องไปแย่งกับคนอื่น ต้องใช้เทคนิคหาตำแหน่ง ได้เพื่อนผู้มีวิทยายุทธแหลมคม ประจักษ์ศิลป์ฯหรือนักเขียนนามปากกา วาทตะวัน สุพรรณเภษัช เจ้าของบทความอันลือลั่น "รัดทำมะนวย ฉบับหัวคูณ" ใน www.vattavan.com และพี่ สล้าง บุนนาค ผู้ใจถึงและใจเด็ด ช่วย
๔.คุณขรรค์ชัย บุนปาน ประธานหนังสือพิมพ์มติชน ผู้มีสัมพันธ์อันดีกับ ประธาน ก.ตร.ในขณะนั้น ประสาน เปิดไฟเขียว ม้วนเดียวจบ
๕.ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อ พึ่ง "ดวง" ได้พี่ เวทย์ เพชรบรม ผูกดวงและชี้แนะ พี่เวทย์ฯบอกว่า "อังกูร มีเวลาแค่ ๑๕ วัน ดวงคุณแรงที่สุด ทำอะไรช่วงนี้สำเร็จ ไม่มีใครทัดทาน...." ท่านอธิบายว่า อาทิตย์กำลังเล็งอะไรสักอย่าง ผมเชื่อตามที่พี่เวทย์ฯแนะนำ พอเริ่มวันที่หนึ่งก็ลุยเลย จบภายใน ๑๕ วัน จริงๆ
๖.ถึงตอนสำคัญที่ยืนยันว่า ท่านวสิษฐฯ รู้"ตาม้า ตาเรือ" การยื่นกลับเข้ารับราชการของตำรวจ คณะกรรมการข้าราชการตำรวจ หรือ ก.ตร. จะต้องมีความเห็นเป็นเอกฉันท์ ขณะนั้นท่านวสิษฐฯดำรงตำแหน่งเป็น รองอธิบดี กรมตำรวจซึ่งเป็นคณะกรรมการ ผมดั้นด้นไปพบท่านขอร้องอย่าได้ค้านเมื่อถึงวาระประชุมเรื่องนี้ ท่านบอกว่า"ไม่ได้ ถ้าผมอยู่ในที่ประชุมผมต้องค้าน" (ท่านมีเหตุผลของท่านว่า กรมตำรวจไม่เคยรับข้าราชการตำรวจที่ถูกให้ออกเพราะเหตุมีมลทินมัวหมองกลับเข้ารับราชการอีก) *จึงเป็นเหตุให้ในวันที่มีการประชุมเพื่อพิจารณาเรื่องผมกลับเข้ารับราชการ ท่าน พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร ติดภารกิจ ไม่ได้เข้าร่วมประชุม