เหตุเพลิงไหม้หอพักนักเรียนหญิงที่อำเภอเวียงป่าเป้าเชียงราย เป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก ผู้รับผิดชอบหอพักที่เกิดเหตุมีแผนเผชิญเหตุเพลิงไหม้หรือภัยพิบัติอื่นๆไว้บ้างหรือไม่ เชื่อว่าคงไม่มี เรื่องที่เกิดขึ้นครั้งนี้ขอให้เป็นอุทาหรณ์สำหรับหอพักอื่นๆ ศึกษาหาความรู้สาเหตุการเกิดเพลิงไหม้ วางมาตรการป้องกัน วางแผน ซ้อมแผน เมื่อเกิดเหตุขึ้นจะจัดการอย่างไร
สาเหตุไฟไหม้ การตรวจสถานที่เกิดเหตุสามารถทราบได้แต่จะต้องไปถึงที่เกิดเหตุเร็วที่สุด เข้าให้ถึงจุดที่เกิดเหตุ หาพบร่องรอยให้พบ ถ้าไปถึงที่เกิดเหตุช้าร่องรอยพยานหลักฐานจะถูกทำลาย จากการลุกไหม้หรือจากผู้เกี่ยวข้อง เพื่อปกปิดความผิด เท่าที่ได้ไปตรวจสถานที่เกิดเหตุพบว่า เกิดจากความประมาทของคนทั้งสิ้น
1 ต้มน้ำ โดยใช้กระติกหรือกาต้มน้ำร้อนที่เป็นแบบอัตโนมัติ หมายถึงเป็นเครื่องต้มที่มี function ต้ม boil กับอุ่น worm อยู่ในเครื่องเดียวกัน สาเหตุนี้เป็นอันดับหนึ่ง ตรวจเจอหลักฐานชัดๆชนิดปฏิเสธ บางรายไฟไหม้เรียบร้อยเหลือแต่ขี้เถ้าหาหลักฐานไม่ได้ เมื่อไม่มีร่องรอยหลักฐานให้เห็นก็จะไม่มีใครยอมรับ ต้องสอบถามบ้านต้นเพลิงว่าใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าอะไรบ้าง ปลั๊กเสียบอยู่ตำแหน่งไหน ขอแบบแปลนไฟฟ้ามาตรวจ บ้านต้นเพลิงมักจะอ้างว่าหาแบบไม่พบ ต้องขอจากเขตหรือสำนักงานที่ผู้สร้างยื่นแบบขอทำการก่อสร้าง สอบปากคำบุคคลในบ้านถึงการใช้ไฟฟ้าแล้วหลับตานึกภาพว่ามันน่าเกิดขึ้นได้อย่างไร แต่ละสำนักงานมักจะจัดหม้อต้มน้ำร้อนสำหรับชงชากาแฟไว้ให้พนักงาน หม้อต้มน้ำร้อนมีอุปกรณ์ตัดกระแสไฟอัตโนมัติ เมื่อน้ำร้อนจัดไฟฟ้าจะถูกตัด ทิ้งไว้สักพักน้ำในหม้อต้มเย็นลง อุปกรณ์ก็จะทำงานอัตโนมัติ ส่งกระแสไฟเข้าไปต้มใหม่ น้ำในหม้อจะถูกต้มร้อนอยู่ตลอดเวลา ระดับน้ำในหม้อต้มจะลดลงเพราะคนกดใช้น้ำ ถึงแม้จะไม่มีใครกดใช้น้ำเลยระดับน้ำในหม้อต้มมันก็จะลดเพราะความร้อนทำให้น้ำระเหยเป็นไอ หัวหน้าสำนักงานมักจะมอบหมายให้มีผู้ดูแลเติมน้ำและถอดปลั๊กเมื่อเลิกงาน แต่คนมันลืมกันได้ ลืมเติมน้ำ ลืมถอดปลั๊ก หม้อต้มน้ำก็จะต้มตลอด 24 ชั่วโมง น้ำในหม้อต้มก็แห้งลงๆ ถ้าลืมถอดปลั๊กเย็นวันศุกร์และประกอบกับระดับน้อยอยู่แล้ว ไม่วันเสาร์ก็วันอาทิตย์น้ำในหม้อต้มแห้ง หม้อต้มซึ่งเป็นพ้าสติกจะเกิดความร้อนสะสมจนเกิดการหลอมละลาย ลุกไหม้ ส่วนใหญ่ปลั๊กไฟมักจะอยู่ติดกับผนังตรงตำแหน่งมุมห้อง ถ้าจุดนั้นเป็นหน้าต่างก็จะมีผ้าม่านทั้งผ้าลูกไม้และผ้าหนาๆ ล้วนเป็นวัสดุติดไฟง่าย ถ้าหากห้องที่เกิดเหตุเปิดม่านไว้ ม่านก็จะไปม้วนอยู่ใกล้ๆกระติกน้ำ เป็นเชื้อไฟอย่างดี ก่อนเกิดการลุกไหม้ความร้อนจะแผ่ออกไป วัสดุใกล้เคียงจะสะสมความร้อนไว้เต็มที่ เมื่อถึงจุดหนึ่งแม้เพียงประกายไฟแว่บเดียวก็จะเกิดลุกไหม้รุนแรงได้ แม้อาคารจะมี Breaker ตัดกระแสไฟฟ้า ซึ่งเมื่อไฟฟ้าลัดวงจร Breaker จะตัดกระแสไฟฟ้าทันที แต่ไฟมันได้เกิดลุกไหม้ขึ้นแล้ว ต่อไป Springer ที่ติดอยู่บนเพดานจะฉีดน้ำลงมาดับไฟ ถ้าเป็นอาคารสมัยใหม่ก็จะมี Smoke Detector ตัวจับควันคอยรายงานไปยังห้องควบคุมว่ามีกลุ่มควันเกิดขึ้น ณ จุดไหน แต่อย่าลืมว่าเพลิงมันได้เกิดขึ้นแล้ว
2 เตารีดไฟฟ้า ไฟเกิดขึ้นในลักษณะเดียวกับหม้อต้มน้ำคือความร้อนถูกสะสมไว้มากจนถึงจุดเกิดไฟ รายนี้จุดที่เกิดไฟไม่ได้อยู่ที่เตารีด แต่เป็นจุดที่ขดม้วนสายไฟที่คนรีดผ้าได้ซื้อสายต่อจากปลั๊กไฟไปยังจุดรีด ต้นเพลิงรายนี้เป็นสุภาพสตรีรับจ้างรีดผ้า มีเสื้อผ้ารอรีดวางทับถมหนาอยู่ที่พื้นห้อง สายไฟจากปลั๊กมายังเตารีดยาวมากเธอจึงขดสายให้เป็นรูปวงกลมเล็กๆประมาณ 10 กว่าชั้น วางทับบนกองเสื้อผ้า เธอไม่มีความรู้เรื่องกระแสไฟและความต้านทาน ซื้อสายไฟฉนวนหุ้มเป็นพาสติคราคาถูก เมื่อสายยาวเกินความต้องการจึงม้วนให้ดูสวยงาม รีดผ้าไปรีดผ้ามาควันขึ้นที่กองเสื้อผ้าตรงบริเวณที่ขดสายไฟ รายนี้ดับทันก่อนเป็นขี้เถ้าจึงได้เห็นหลักฐาน
3 พัดลมไฟฟ้าแบบตั้งพื้นหรือตั้งโต๊ะที่มีโครงหุ้มเป็นพาสติค ใช้มานานสภาพเก่า มอเตอร์ไม่ทำงาน ใบพัดไม่หมุน มีแต่เสียงดังหึ่งๆ เจ้าของเอามือตบๆที่เครื่องใบพัดก็หมุน (ควรจะรีบนำไปซ่อมทันที) เมื่อใช้งานใบพัดไม่หมุนก็นึกว่าไม่ได้เปิดเครื่อง ไม่ถอดปลั๊กออก มอเตอร์ทำงานตลอดเวลาเกิดความร้อนสะสม เกิดการลุกไหม้
4 แม่ครัวกำลังเจียวน้ำมันหรือทอดอาหารในกระทะ เจ้านายเรียกหรือละไปทำงานอื่น โดยปล่อยกระทะน้ำมันไว้บนเตาไม่ได้ดับไฟ ทำงานอื่นจนลืมน้ำมันที่กำลังทอดอยู่ในครัว น้ำมันร้อนจัดเกิดเป็นไอกระทบกับไอร้อนจากเตา เกิดไฟ (นึกถึงภาพการผัดผักบุ้งไฟลุก)
เหตุไฟไหม้มีหลายสาเหตุ ส่วนใหญ่ไหม้จนไม่เหลือหลักฐานอะไร พนักงานสอบสวนจะต้องสอบถามว่าในบ้านที่เกิดเหตุใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าอะไรบ้าง แต่ละจุดอยู่ตำแหน่งไหน นำแบบแปลนการเดินไฟฟ้ามาดูประกอบ สอบสวนว่าก่อนเกิดเหตุใครทำอะไรอยู่ที่ไหน คำตอบที่พบประจำคือ ไม่มีใครอยู่บ้าน ไม่ได้ใช้เครื่องไฟฟ้า ผลสรุปการสอบสวนคือ ไฟฟ้าลัดวงจร แต่อะไรเล่าที่ไปทำให้มันเกิดการลัดวงจร ล้วนเป็นความประมาทของคนทั้งสิ้น