ใกล้ถึงวันเกษียณอายุราชการส่งสัญญาณผมกำลังจะได้เพื่อนโดยเฉพาะพวกตำรวจ คุณเก่งคุณดียังไงอายุ 60 เค้าก็ไม่ให้คุณอยู่ คนอื่นๆเค้าจ้องเก้าอี้ที่คุณครองอยู่ อย่าอ้างว่าเป็นห่วงงานเลยครับคนมาใหม่ทำได้และอาจทำได้ดีกว่าคุณ หันมาใส่ใจกับชีวิตหลังเกษียณดีกว่า ชีวิตจริงเริ่มที่หลังเกษียณ ไม่เชื่อก็ลองดู ผมจึงจั่วหัวเรื่องว่า “ไม่เห็นโลงไม่หลั่งน้ำตา” ถึงเวลาจะรู้สึก เตรียมตัวทำใจซะ เตรียมเข้าสู่วัยทอง เรียกวัยทองให้โก้ๆความจริงก็คือเข้าสู่วัยชราหรือพวกคนแก่ คุณเก่งคุณสุขภาพดีอย่างไรคุณก็ตาย ลองหาโอกาสไปที่โรงพยาบาลตำรวจคุณจะเห็นอดีตอัศวินมากมายซึ่งปัจจุบันเดินก้าวสั้น บางคนต้องมีคนจูงคนประคอง บางคนต้องนั่งรถเข็น เตรียมตัวเตรียมใจเถอะครับ คุณหนีมันไม่พ้น คนที่เก่งกว่าคุณมีเยอะแต่ตายไปหมดแล้ว ต่อไปจะวัดกันที่สุขภาพว่าใครแน่ แต่ที่สุดก็ตายเหมือนกัน
การเข้าสู่วัยทองเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งที่สำคัญที่สุดของชีวิต ผู้ไม่ได้อยู่ในวงราชการจะไม่ค่อยรู้สึก สำหรับผู้ที่เคยรับราชการถ้าไม่เตรียมรับมือให้ดีอาจจะเป๋หรือเสียศูนย์ได้ วันแรกที่เกษียณแตกต่างกับชีวิตในราชการสิ้นเชิง ยศตำแหน่งสุดท้ายเอาไว้พิมพ์บนนามบัตรอวดคนบางคน บริวารที่เคยห้อมล้อมหายไป ชีวิตเข้าสู่ความเป็นจริง ต้องยืนบนลำแข้งพึ่งตัวเอง หน่วยราชการบางหน่วยให้ข้าราชการที่จะเกษียณอายุมีเวลาเตรียมตัวเตรียมใจ ๑ ปี ปล่อยให้ไปเที่ยว พักผ่อน ละวางจากหน้าที่การงานเพื่อปรับสภาพจิตใจ แต่สำหรับผมลุยงานจนถึงวินาทีสุดท้าย เตรียมตัวเตรียมใจไว้ก่อนแล้วก็ยังไม่พ้นโดนหางเลขเหมือนกัน
ประการแรก รู้สึกเหมือนตัวเราไร้ค่าเพราะไปเทียบกับก่อนเกษียณที่ถูกห้อมล้อมป้อยอจากคนที่หวังประโยชน์ พูดอะไรคนก็ฟัง สั่งอะไรคนก็ทำ เกษียณแล้วไม่มีใครฟัง สั่งใครก็ไม่ได้นอกจากเด็กรับใช้ที่บ้าน ใจหายที่ถูกโดดเดี่ยว เพื่อนเหลืออยู่คนเดียวคือภรรยา ลูกๆเค้าก็ไปมีครอบครัวมีภาระมากกว่าที่จะคอยสนใจเรา
ประการที่ ๒ ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงทางฮอร์โมนซึ่งเป็นเรื่องของธรรมชาติ ทั้งหญิงและชายเมื่อเข้าสู่ “วัยทอง” ต่อมต่างๆในร่างกายหยุดผลิตฮอร์โมน ทำให้ร่างกายทรุดโทรม ผิวหนังเหี่ยวย่น อารมณ์หงุดหงิด นอนไม่หลับ ถ้าไม่ศึกษาหาความรู้มาก่อนเดี๋ยวก็พาลมีเรื่องกับคนใกล้ตัวเพราะความไม่เข้าใจถึงการเปลี่ยนแปลง
ประการที่ ๓ ความพิกลพิการเริ่มมาเยือน คุณจะเป็นนักกีฬา คุณจะแข็งแรงอย่างไรไม่มีข้อยกเว้น เหมือนกับรถยนต์เก่าถึงจะไม่ค่อยได้ผ่านการใช้งานพอถึงเวลาเครื่องมันก็พัง แม้จะดูแลรักษาสุขภาพอย่างดีก็มีอันเป็นไปได้ เป็นธรรมชาติของสังขาร ตัวอย่างดาราสาวๆในอดีต เมื่อก่อนสวยหยาดเยิ้มไปไหนมีแต่คนมอง แต่พออายุ ๘๐ ดูไม่ได้ เค้าความสวยไม่เหลือ นี่แหละสัจจะธรรม บางคนอยู่ดีๆเกิดเดินไม่ได้ขึ้นมาเฉยๆ(ข้อเสื่อม) บางคนหูตาฝ้าฟางมองไม่เห็น ไม่ได้ยินเสียงพูด อยู่ดีๆเกิดพูดไม่ได้เป็นอัมพฤกษ์อัมพาต ทำให้นึกว่าตัวเรานี้เปรียบเหมือนไม้ใกล้ฝั่ง อาจจะพิการหรือจบชีวิตไม่วันนี้ก็วันพรุ่ง หลายคนจึงมุ่งเข้าวัด
ประการที่ ๔ ชีวิตมีแต่เพื่อนตาย เพื่อนกินไม่มี แต่ละเดือนจะได้รับข่าวเพื่อนคนโน้นเพื่อนคนนี้มีอันเป็นไป ชวนใครไปกินข้าวกลายเป็นเรื่องใหญ่ หาเพื่อนกินไม่ได้ ผู้สูงวัยไม่ค่อยอยากจะไปไหน
เรื่องทั้งหมดเหล่านี้มันเกาะกินเข้าไปในหัวใจ ทำให้เกิดโรคชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “โรคซึมเศร้า” โรคนี้อย่าคิดว่าไม่สำคัญนะ วัยหนุ่มสาวคนทำงานก็เป็นกัน สุดท้ายของโรคนี้นำไปสู่การคิดสั้น อย่าคิดว่าตัวท่านไม่ได้เป็น ลองทบทวนดู ชอบอยู่คนเดียวหรือเปล่า เบื่อโลก เบื่อที่ทำงาน เบื่อคนใกล้ๆตัว หงุดหงิดเป็นประจำ เห็นอะไรขวางหูขวางตาไปหมด ไอ้โน่นก็ไม่ดี ไอ้นี่ก็ไม่ได้เรื่อง ไม่ค่อยได้สังสรรค์กับเพื่อนๆ ชอบเก็บดูทีวีอยู่กับบ้าน ดนตรีไม่เคยฟัง หนังไม่เคยดู เพลงไม่เคยร้อง ฯลฯ ล้วนแต่เป็นชนวนไปสู่ซึมเศร้า รู้แล้วรีบแก้ ถ้าไม่ตายก็จะแก่เกินวัย
ทำยังไงถึงจะหนีให้พ้นการซึมเศร้า ไม่ยาก อันแรกต้องทำใจให้ได้เสียก่อนว่าเป็นสัจจะธรรม ทุกคนเกิดมาต้องตายหมด จะตายก่อนตายหลังก็ตายทั้งนั้น จงเตรียมตัวตายและฝึกการตายเสียก่อน ผมใช้หลักยุทธวิธีทหาร “ แม้หวังตั้งสงบ จงเตรียมรบให้พร้อมสรรพ.......” ทบทวนว่าตัวท่านพร้อมที่จะตายหรือยัง ห่วงอะไรอยู่ก็รีบจัดการเสีย เอาให้ถึงขนาดพร้อมที่จะเข้าสู่ความตายได้ทันที เท่านี้ท่านหลุดพ้นแล้ว พร้อมเสมอที่จะเผชิญกับความตาย แล้วท่านจะไม่กลัวอะไรอีกต่อไปเพราะท่านพร้อมแล้ว จงสลัดความเศร้าหมอง ความซึมเศร้าออกไป เพื่อใช้ชีวิตบั้นปลายให้คุ้มค่าอย่างมีสติรอบคอบ
การดูแลตัวเองนี่ก็สำคัญ รับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ ไม่ใช่รับประทานแต่ของอร่อย ต้องรู้ว่าอะไรควรทานอะไรไม่ควรทาน อย่าตามใจปาก ถ้าทานอาหารได้ถูกต้องครบหมู่อาหาร รับรองว่าไม่ต้องไปพึ่งพาอาหารเสริม (ปรึกษานักโภชนาการบำบัด) หมั่นออกกำลังกายให้เหมาะสมกับวัย โดยเฉพาะการบริหารเพื่อความยืดหยุ่น ควรทำทุกวันในตอนเช้าเมื่อตื่นนอน เรียกว่ายืดเส้นยืดสายมิฉะนั้นแล้วเส้นจะยึด อาจพิการได้ ควรเดินในตอนเช้าเพื่อรับแสงแดด แสงแดดยามเช้ามีประโยชน์ต่อผิวหนัง เพิ่มวิตามินอี จะไม่ค่อยแก่ ตอนเย็นออกกำลังกายด้วยการเดินเร็วอย่างน้อย ๓๐ นาที อย่าได้วิ่งเด็ดขาด อันตรายต่อข้อเข่า อาจหัวใจวายเฉียบพลันได้ เพื่อนผมวิ่งออกกำลังกายเป็นประจำ ชอบอวดอยู่เสมอว่าแข็งแรง แต่เพื่อนคนนี้ผมฌาปนกิจไปแล้ว ตายขณะวิ่งออกกำลังตอนเช้าที่สวนสาธารณะ และเมื่ออาทิตย์ที่ผ่านมาเพื่อนผมอีกคนเป็นนักกีฬาเทนนิส เล่นเทนนิสทุกวัน เช้าบ้าง เย็นบ้าง ไม่เคยขาด ร่างกายมีแต่กล้ามเนื้อ แต่เพื่อคนนี้เพิ่งจะถูกฌาปนกิจไปเมื่ออาทิตย์ก่อน ตายคาสนามเทนนิส เรื่องออกกำลังกายนี่สำคัญ ต้องทำสม่ำเสมอ ผลจากออกกำลังกายจะทำให้พักผ่อนนอนหลับสบาย (โรคนอนไม่หลับก็เป็นอีกโรคหนึ่งของคนวัยทองเหมือนกัน) อีกประการหนึ่งต้องพบแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพเป็นประจำ อย่างน้อย ๓ เดือนครั้ง และฟังคำแนะนำจากแพทย์ด้วย
ประการสุดท้าย เรื่องของอารมณ์ต้องอย่าให้เครียด วิธีที่จะไม่ให้เครียดง่าย ๆครับ หาทางหัวเราะให้ได้สักวันละ ๑๐ - ๒๐ ครั้ง ต้องหัวเราะจริงๆไม่ใช่แค่นหัวเราะ เวลาหัวเราะร่างกายจะหลั่งสารแห่งความสุข ทำให้ไม่แก่และอายุจะยืน อยู่ดีๆจะหัวเราะได้อย่างไร ก็ต้องดูหนังดูทีวีรายการตลกมีให้เลือกเยอะ หรือไปฟังคนเล่าเรื่องตลก (คนเล่าเรื่องโจ๊กเก่งได้ดิบได้ดีไปหลายคน ไปไหนๆเพื่อนๆก็ชอบและมักจะถูกเรียกให้ไปเล่าเรื่องตลกอยู่เสมอ ก็เพราะคนอื่นๆอยากจะหัวเราะ)
อีกเรื่องที่ทำให้อารมณ์ดีไม่เครียดคือ “การร้องเพลง” ร้องดีไม่ดีก็ร้องเข้าไปเถอะ ร้องอยู่ที่บ้านไม่ไปรำคาญหูใคร เครื่องคาราโอเกะมีขายมากมายราคาไม่แพง การร้องเพลงทำให้ผ่อนคลาย เยือกเย็น อารมณ์ดี คนที่หงุดหงิดหรือมีอารมณ์โกรธจะร้องเพลงไม่ได้ การร้องเพลงยังช่วยฝึกสมอง ต้องจดจำเนื้อเพลง ต้องศึกษาทำนอง เข้าจังหวะให้ถูกต้อง นอกจากเพลิดเพลินยังลดความดันในหลอดเลือดด้วยและทำให้ห่างไกลจากโรค “อัลไซม์เมอร์”
ทิ้งท้ายอีกเรื่องก็คือ อย่าปล่อยตัวเด็ดขาด ดูแลตัวเองอย่าให้อ้วน อย่าให้มีหน้าท้อง ระวังเรื่องการรับประทานอาหาร ลดอาหารจำพวกแป้ง ทานปลา ผักและผลไม้ให้มากและออกกำลังกายสม่ำเสมอ ผมยกน้ำหนักทุกเช้าเพื่อสร้างกล้ามเนื้อ ครีมบำรุงผิวต้องใช้บ้าง ไม่ต้องใช้มากแบบผู้หญิง ผิวหนังผู้หญิงกับผู้ชายก็เหมือนกัน จะใช้แบบไหนก็ลองปรึกษาภรรยาดู สำคัญอย่าปล่อยให้หัวล้าน (จะเสียความมั่นใจ) ผู้ชายกลัวอยู่สองเรื่อง 1. Sex เสื่อม 2. หัวล้าน เรื่อง Sex มียากระตุ้นเยอะแต่ระวังให้ดีมันมีผลต่อหัวใจ เพื่อนผมทาน VIGRA เข้าไปตาเกือบบอดเพราะยาตัวนี้ขยายหลอดเลือด ที่นัยน์ตามีเส้นเลือดฝอยเล็กๆจำนวนมากถูกขยายไปด้วย เส้นเลือดลูกตาแตก สำหรับเพื่อนๆตำรวจที่โรงพยาบาลเรามีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญให้คำปรึกษาแนะนำ หมอไพบูลย์ฯท่านมียาที่ไม่เป็นอันตรายและอุปกรณ์ตัวช่วย สนใจก็สืบเสาะกันเอาเอง ส่วนเรื่องหัวล้าน หมออู๊ดนพศักดิ์ฯโรงพยาบาลตำรวจช่วยท่านได้ เรื่องของเส้นผมนี่เรื่องใหญ่ ตอนเกษียณไปได้สัก 6 เดือนเส้นผมบนศีรษะร่วงจนแทบจะนับเส้นที่เหลือได้ ต้องขอบคุณหมออู๊ดนพศักดิ์ฯที่ช่วยไว้ ปัจจุบันเส้นผมบนศีรษะของผมยังดีอยู่เลย ทาน Biotin กับ Zinc เป็นประจำ ต้องแต่งตัวให้ดีอยู่เสมออย่าปล่อยให้ดูโทรม ออกงานสังคมบ่อยๆ สร้างจุดเด่นให้กับตัวเองบ้าง เช่น ร้องเพลงงานการกุศล ( บริจาคเงิน แต่ต้องร้องให้ดีด้วยนะ ) ช่วยเหลือสังคมโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน ตอนนี้ผมมีตำแหน่งทางสังคมอยู่หลายตำแหน่ง
สิ่งหนึ่งที่ควรกระทำคือ ทำในสิ่งที่ตัวเองชอบ จะเล่นก๊อล์ฟ ร้องเพลงหรือก๊วนแชร์ แล้วแต่ถนัดขอเพียงอย่าเก็บตัวเงียบอยู่กับบ้าน หาเพื่อนเข้ากลุ่มสังสรรค์กันทุกเดือน ขอแนะนำชมรมตำรวจนอกราชการซึ่งพบปะกันทุกเที่ยงวันอาทิตย์ที่ 2 ของเดือน ที่ห้องประชุมชั้น 5 โรงพยาบาลตำรวจ บางคนบอกว่าไปชมรมตำรวจนอกราชการเจอแต่เจ้านายต้องระมัดระวังตัวไม่ค่อยสนุก ก็ลองชักชวนเพื่อนรุ่นเดียวกันไปพบกันที่นั่นก็ได้ หรือตั้งกลุ่มเพื่อนนักเรียนเก่าพบกันเดือนละครั้งกินข้าวร้องเพลง คุยกันแต่เรื่องสนุกๆ เรื่องเศร้าไม่เอา เรื่องการเมืองไม่พูด ชีวิตจะไม่เครียด
ทั้งหมดนี่เหมือนกับของแถมให้กับชีวิต ใช้ชีวิตแต่ละวันให้คุ้มค่า จงทำให้ชีวิตมีรสชาติและสีสันแล้วชีวีจะมีสุข.